Futbol, futbol topu, futbol oyunları, Türkiye futbol, futbol sıralaması, futbol hakkında temel bilgiler gibi konular günümüzde merak edilmektedir. Bu yazımızda futbol hakkında sorularınıza cevap vermeye çalıştım.
Futbol Hakkında Temel Bilgiler | Futbol Hakkında Bilgiler
Futbol ingilizce FootBall kelimesinin Türkçeleşmesi ile oluşmuştur , iki kelime olan foot ve ball kelimelerinin Türkçe karşılığı Ayak Topu dur ve tam olarak oyunu anlatmaktadır. Futbol oyunu ayak ile topa vurularak oynanan ve amacın karşı tarafın kalesine gol atmak olan bir takım sporudur.
Futbol hakkında, temel olarak İngilizler tarafından oynanmaya başlandığı söylense de yüzlerce yıldır oynanıyor olması ve basitliği sebebi ile kaynağı hakkında çok farklı yorumlara sebep olmaktadır bu yüzden ilk müsabakalar ve kaynağı ile alakalı rivayetler yüzlercedir. Futbol Hakkında Temel Bilgiler yalnızca tarihi alakalı değildir , futbol oyun kuralları ve uygulamaları hakkında bilgileri de sizinle paylaşacağız.
Genel olarak uluslarası iaresi FIFA ve IFAB Uluslararası Futbol Birliği Kurulu tarafından yapılmakta olan Futbol dünyada en fazla izlenen takım sporudur, basitliği ve özellikle her erkeğin bir zaman bir şekilde oynamış olması , artık kültürler içerisine girmiş olması sebebi ile yaygınlığı her ülke ve toplumda yüksektir. Ayrıca diğer tüm takım sporlarına göre çok daha az temel ihtiyaç ile oynanabiliyor olması futbolu kolay ulaşılır ve kolay oynanır kılmaktadır.
Basketbol oynamak için bir saha bulması gereken çocuklar , bir sokakta 4 tane taş ve bir tane top ile heyecan dolu futbol maçları yapabilmektedir. Açıkçası futbolu en çok sevdiren kolay ve ekonomik oluşudur.
“Futbol Oyun Kuralları” son yüz yılda neredeyse pek değişmese de ofsayt yorumu , altın gol , gümüş gol ve cezalar ile ilgili hükümlerde oyun akıcılığı ve fair play yani dürüst oyun adil oyun prensiplerinin sağlanması ve desteklenmesi maksatlı küçük değişiklikler ve yorumlar eklenmiştir.
“Futbol Oyun Alanı” yani futbol sahası ile alakalı bir standart olmamakla beraber profesyonel mücadelelerde sahalar genellikle 65 – 75 mt en ve 90 – 110 mt boy şeklinde düzenlenmektedir , bir boyu 64 mt den küçük ve diğer boyutu 90 metreden küçük sahalarda profesyonel futbol maçları düzenlenemez.
Çeşitli farklı oyunlarda yarım saha vb alanlarda futbol maçları yapılabilmektedir ama genel olarak 1 x 1,5 gibi dikdörtgen bir alan içerisinde futbol oynanmaktadır. Tüm saha kenarları beyaz ve en az 15 cm kalınlığında düz çizgiler ile sınırlandırılır, ayrıca ceza sahası , kale sahası , orta saha ve köşe atış noktaları yine beyaz çizgiler ile belirlenmektedir.
Futbol Topu yuvarlak biçimde 22 cm çap 68- 70 cm çevrelidir ve ağırlığı 410 – 450 gr ile sınırlandırılmıştır, bu standartlara uymayan futbol topları profesyonel futbol müsabakalarında kullanılamaz. Futbol müsabakalarında oyun akıcılığının sağlanması ve topun patlama inme , tribüne kaçma , kaçırılma vb durumlarında oyunun hızlıca sürdürülebilmesi için çok sayıda top bulunmaktadır ve profesyonel maçlarda aynı marka aynı model toplar kullanılmakta olup , hakemler maç başında tüm topları muayane ederek oynanmasına müsade etmektedir.
Futbol Takımları as ve yedek olmak üzere toplam 18 kişiden oluşur, 11 kişi sahada oyun oynerken 7 oyuncu yedek olarak kulübede bekler, 1 oyuncu kalecidir ve ellerini yalnızca kaleci oyuncular kullanabilirken , futbolcular topa kol veya elleri ile dokunamazlar, omuz üstü dahil olmak üzere el ve kolları hariç tüm vücutları ile topa vurabilirler. Takım halinde planlı ataklar geliştirerek topu vurarak aralarında dolaştıran futbol oyuncuları temel amaç olan rakip kaleye ulaşarak kale alanı içerisine topu atmaya çalışırlar.
Futbol Kalesi 2,44 mt yüksekliğinde ve 7,32 mt genişliğinde bir dikdörtgendir ve bu alanın içinden geçen her top bir gol sayılır ve skor bu hesaplama ile tutulur. Futbol maçları özel durumlar haricinde berabere de bitebilir ama özellikle kupa ve tek maç sistemli oyunlarda beraberlik neticeleri uzatma ve penaltı atışları ile tamamlanan maçlar olabilmektedir.
Futbol Oyun Formaları temel olarak 2 zıt renk ile belirlenir ve her iki takım da en az bir farklı renk baskın olan formalar kullanmalıdırlar, genel olarak futbolcu forması sort , tozluk tekmelik , uzun çorap , ayakkabı krampon ve tshirt ile oluşmaktadır, iklim koşullarına göre tshirt uzun kollu olabilmektedir veya çok sert koşullarda içlik veya uzun şort kullanımı da olabilmektedir. Kaleciler çok yere yattıkları için dizlik ve uzun eşoftman tercih etmektedirler.
Hakemler oyunculardan farklı renkte forma giyerler ve oyunu yönetmek ile görevlidirler. Profesyonel müsabakalarda en az 3 hakem görevlendirilmektedir ama son dönemde daha iyi tesbit için hakem sayısı 5 – 8 arasında değişmektedir. Gözlemciler vb görevliler ile uluslararası müsabakalarda saha hakemleri hariç 5 ila 10 arası görevli maçın yönetimi ve denetiminden sorumlu olabilmektedir.
Günümüzde yardımcı hakemler yan çizgi hakemi , kale hakemi gibi görevler almakla beraber maçın tek hakimi orta hakem olup orta hakem yardımcılarından gelen bilgileri kendi gözlemi ile değerlendirip karar verip uygulamaktadır.
Futbol maçları 45 dakikalık 2 devre ile oynanmakta ve toplam süre 90 dakikadır, top oyun alanından çıktığında süre durmaz. Oyun akışı dışındaki olağanüstü durumlarda geçen süre oyun süresine eklenmektedir. Futbol hakkında temel bilgileri öğrenmek temeli kavramak gerekir.
Temel olarak rakibe tekme atmak , rakibe vurmak , rakibi tutmak , rakibe tükürmek , topa elle dokunmak , rakibe çelme takmak , rakibin üzerine sıçramak , rakibe aşırı kuvvet ile şarj yapmak , rakibe kayarak ayak ile vurmak 10 kusurlu hareket olarak belirlenmiştir ve faul kararı verilerek serbest vuruş ile oyuna başlanmaktadır.
10 Kusurlu hareketin dışında da faul pozisyonları olabilmektedir , ayrıca başka bir futbolcudan fiziki yardım alarak yapılan bütün hareketler endirek vuruş ile cezalandırılmaktadır. Örneğin bir oyuncu kendi takımından bir oyuncuyu sırtına alıp onun yüksek bir topa erişmesini engelleyemez veya kalecinin çevresini el ele futbolcular saramazlar. Burada futbol hakkında temel bilgilere dikkat etmek gerekir.
Ayrıca modern futbolun gereği hızlı ve tehlikeli atakların kasıtlı fauller ile kesilmesinde sarı kart veya bariz gol posizyonu kesilirse kırmızı kart cezası gibi uyarı ve ihraç cezaları da uygulanmaktadır. Gergin ve sert biçimde fiziki müdahaleler yapan futbolcular önce sözlü daha sonra sarı kart verilerek uyarılır ve sakin , centilmenlik içinde oyun oynamaya zorlanırlar.
Teknik ve seyir keyfini artıran yetenekli futbolcuların kaba ve sert hareketlere maruz kalarak sakatlanmamaları için özellikle yetenekli futbolculara sert müdahaleler müsamahasız olarak ceza görmektedir.
Futbol oyun kuralları nda top sahayı terk ettiğinde terk etme noktasından atış ile oyun başlar ve top hangi takımdan çıktıysa rakip oyuna başlar. Uzun çizgilerden çıktıysa taş atışı yapılır ve taş atışı elle yapılmaktadır. Kısa çizgilerden çıktıysa kale sahibi takımsa kale vuruşu , hücüm eden takımsa hangi köşeye yakın yerden çıktıysa o noktadan köşe vuruşu ile oyuna başlanmaktadır.
Penaltı vuruşları ceza sahası içerisinde yapılan kusurlu hareketler , faul elle oynama gibi kural dışı hareketler sonucu verilen cezadır. Penaltı vuruşu kaleye 11 mt mesafeden tek vuruş ile yapılan bir serbest vuruştur ve ceza sahası içerisinde yalnız hücum takımından vuruş yapan oyuncu ve kaleci bulunmaktadır. Tek vuruşta kaleye giden top gol olabilir veya kaleci yada direkten dönerse tüm futbolcular oyuna dahil olabilirler.
Penaltı vuruşları ayrıca sonucu uzatmalarda da belli olmayan maçların kazananan takımı belirlemek için yapılmaktadır. İlk seri penaltı vuruşları karşılıklı olmak üzere beşer tanedir, ilk beş penaltıda beraberlik bozulmazsa karşılıklı seri penaltı vuruşlarına geçilir ve bir takım atıp diğeri kaçırana kadar galip belirlenmez ve devam edilir.
Maç sonucunu belirleyen penaltılar ve maç. süresi bittikten sonra atılacak penaltıya temdit penaltısı denir ve top kaleciden yada direkten dönerse topa vurup yeniden gol yapılamaz, şut çekildikten sonra top gol olmazsa, müdahale edilmez oyun devam etmez, kaçırıldı kabul edilir.
Altın Gol maçın uzatmalara gitmesi sonucunda uzatmanın herhangi bir anında gol olması halinde gol atan takımın altın gol attığının kabul edilmesi ile maçın bitmesi ve galibin altın golü atan takım olmasıdır, Gümüş gol ise uzatmanın hangi yarısında gol atılırsa , maçın o uzatma yarısının sonunda bitmesi şeklinde uygulamadır.
Çok büyük bir dünya kupası final maçı altın gol ile bitince insanların yaşadığı hayal kırıklığının da etkisi ile çok da anlamlı olmayan altın gol ve gümüş gol futbol oyun kuralları arasında kalmadı ve artık uygulanmamaktadır.
Futbol Hakkında Temel Bilgiler ve Detaylı Bilgiler
Daha detaylı bilgilere ulaşmak için aşağıdaki kaynakları kullanmanızı tavsiye ediyoruz ;
- Türkiye Futbol Federasyonu Resmi Sitesi. Futbol hakkında temel bilgiler edinebilirsiniz.
- TFF Futbol Oyun Kuralları (PDF). Futbol hakkında temel bilgiler öğrenebilirsiniz.
- UEFA Resmi Sitesi , Şampiyonlar Ligi , Avrupa Ligi , Süper Kupa ve tüm uluslarası organizasyonlar. Futbol hakkında temel bilgileri takip edebilirsiniz.
- Fifa Resmi Sitesi futbol hakkında temel bilgiler verir.
